
با فرارسیدن تابستان، بسیاری از معلمان تصور میکنند که وقت فراغت از راه رسیده است، اما در عمل، تابستان هم گاه به اندازهی ماههای دیگر سال، پُر از دغدغه و مشغله میشود. برخی درگیر کلاسهای خصوصی میشوند، برخی بهدنبال تمام کردن دورههای ضمنخدمت میگردند، و برخی هم با وسواس، خود را برای سال تحصیلی آینده آماده میکنند. اما شاید وقت آن رسیده باشد که کمی به خودمان نیز مجال استراحت بدهیم؛ نه فقط بهمعنای توقف کار، بلکه بهمعنای بازگشتن به خویشتن، تجدید قوا، و یافتن تعادل دوباره.
در همین راستا، در ادامه چهار پیشنهاد ساده و کاربردی ارائه میشود که میتواند به معلمان کمک کند تا تابستانی متفاوت را تجربه کنند؛ تابستانی که واقعاً استراحتبخش و نیروبخش باشد.
۱– مطالعهای برای دل، نه برای کلاس
بسیاری از معلمان، حتی در تابستان نیز، خود را ملزم میدانند که کتابهای آموزشی و تخصصی بخوانند؛ از روانشناسی تربیتی گرفته تا روشهای نوین تدریس. اما در کنار اینها، جای کتابهایی که صرفاً برای دل خوانده میشوند، اغلب خالی میماند. تابستان میتواند زمانی باشد برای بازگشت به لذت بیدغدغهی مطالعه.
اگر همیشه آرزو داشتید رمانی بخوانید اما فرصت نکردید، حالا بهترین زمان است. فرقی نمیکند که کتابی کلاسیک مانند «بوف کور» باشد یا اثری عامهپسندتر. مهم این است که کتابی انتخاب کنید که روحتان را تغذیه کند، نه فقط ذهنتان را تحلیل ببرد. سری به کتابخانهی محله بزنید یا از فروشگاههای کتاب آنلاین یا حضوری، یک کتاب برای خودتان بخرید. بگذارید واژهها، شما را با خود ببرند، دور از تکالیف و کارنامهها.
۲– درآمد تابستانی؟ اما نه از جنس همیشگی
واقعیت این است که بسیاری از معلمان، بهویژه در شرایط اقتصادی امروز، ناچارند تابستان را نیز صرف کار کنند. اما آیا همیشه باید این کار، تدریس باشد؟ تدریسِ تابستانی، حتی اگر با علاقه انجام شود، همچنان ذهن معلم را در فضای مدرسه نگه میدارد و مانع استراحت واقعی میشود.
اگر به درآمد تابستانی نیاز دارید، پیشنهاد میشود بهدنبال مشاغلی متفاوت باشید؛ مشاغلی که نهتنها ذهن شما را درگیر آموزش نکنند، بلکه فرصت آشنایی با دنیای جدیدی را نیز فراهم آورند. برای نمونه، همکاری با یک فروشگاه صنایع دستی، کمک در کتابفروشی محل، یا حتی فعالیت در تولید محتوای آموزشی در فضای مجازی، میتواند درآمدزا و درعینحال نشاطآور باشد. چنین تجربههایی، در آینده نیز میتوانند الهامبخش کار آموزشی شما شوند.
۳– یادگیری، اما برای خود
بسیاری از معلمان، تابستان را زمانی برای گذراندن دورههای ضمنخدمت میدانند؛ آن هم صرفاً برای افزایش امتیاز یا تمدید گواهی. اما یادگیری، اگر برای خودِ فرد باشد و نه صرفاً برای سیستم، میتواند عمیقتر و مؤثرتر باشد.
تابستان امسال میتوانید مهارتی بیاموزید که هیچ ربطی به کلاس و درس ندارد. آیا تا به حال دوست داشتهاید سفالگری را تجربه کنید؟ یا شاید همیشه خواستهاید یک ساز ایرانی بنوازید؟ بسیاری از خانههای فرهنگ، مراکز فنیوحرفهای و حتی کانالهای داخلی در فضای مجازی، آموزشهایی ساده و کمهزینه در اختیار شما میگذارند.
حتی اگر روزی ده دقیقه برای تمرین اختصاص دهید، پس از یک ماه، حس پیشرفت و رضایت را در خود احساس خواهید کرد. و چهبسا این مهارت بعدها راهی شود برای ارتباط بهتر با دانشآموزانتان.
اگر میخواهی تابستان را به فرصتی برای بازگشت به خویشتن تبدیل کنی، همین حالا به جمع معلمان بامبویی بپیوند.
۴– هدفگذاری برای خود، نه فقط برای کلاس
در پایان هر سال تحصیلی، عادت کردهایم که عملکردمان را تحلیل کنیم؛ کلاس چگونه گذشت، آزمونها چگونه برگزار شد، و چه نکاتی باید در سال آینده اصلاح شود. این بار، بیایید همین نگاه تحلیلی را معطوف به زندگی شخصیمان کنیم.
از خود بپرسید: «میخواهم در پایان تابستان، چه حس و حالی داشته باشم؟»
و سپس این جمله را کامل کنید:
«خوشحالم که امسال تابستان، برای خودم … انجام دادم.»
میتوانید یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و هر شب، چند خط دربارهی تجربهی روزانهتان بنویسید. یا اگر اهل نوشتن نیستید، صدای خود را ضبط کنید و خاطرات تابستانیتان را در قالب فایل صوتی نگه دارید. گاهی ثبت سادهی احساسات، بیش از هر چیز به بازیابی درونی کمک میکند.
در برابر عذاب وجدان، بایستید
ممکن است در میانهی تابستان، ناگهان احساس کنید باید برنامهی درسی مهر را بنویسید، یا دفتر نمرهی پارسال را بازبینی کنید. اما این احساس، معمولاً ناشی از عادت به مشغولبودن است، نه نیاز واقعی.
یادتان باشد: همانگونه که نمیتوان از چاه خشک آب کشید، نمیتوان از معلم خسته، آموزش مؤثر گرفت. تابستان را به فرصتی تبدیل کنید برای پُر کردنِ درون، نه صرفاً به وقفهای برای خالی نشدن.
شما برای تابستانتان چه برنامهای دارید؟ برنامههای خودتان را با ما و سایر همکارانتان به اشتراک بگذارید.