ارزشیابی چه رسمی و چه غیررسمی، می‌تواند به ایجاد یک نگرش مثبت کمک کند و دانش‌آموزان را به درک پتانسیل یادگیری خود تشویق کند. وقتی کلمه ارزشیابی را می‌شنویم، اغلب به آزمون‌ها یا تست‌های چند گزینه‌ای فکر می‌کنیم که می‌تواند برای دانش‌آموزان و معلمان اضطراب‌آور باشد. در نظر گرفتن ارزشیابی‌ها به‌عنوان یک هدف یا به‌عنوان کاری که معلم، مدیر یا سیاست‌گذار با ما یا دانش‌آموزانمان انجام می‌دهد، فرصت کمی برای یادگیری دانش‌آموزان فراهم می‌کند. با این حال، همان‌طور که لیندا کریستن سن نویسنده توضیح می‌دهد:

ما می‌توانیم روش ارزشیابی خود را به‌سمت ایجادِ کلاسی لذت‌بخش‌تر و عادلانه‌تر تغییر دهیم.

ارزشیابی لذت‌بخش، غیررسمی و پیوسته‌ است

اولین لذت آشنایی با دانش‌آموزان‌مان به‌خاطر شخصیت فوق‌العاده‌ای که دارند و قدرتی که به کلاس ما می‌دهند، است. ارزشیابی‌های غیررسمی برای معلمانِ شاد، از روزهای اول آغاز می‌شود، و آن‌ها از هر فرصتی برای تماشا، گوش دادن و یادگیری استعدادها، نقاط قوت و علاقه‌های دانش‌آموزان استفاده می‌کنند.
وقتی متوجه می‌شویم چه چیزهایی دانش‌آموزان ما را خوشحال می‌کند، می‌توانیم سطح آمادگی و آگاهی آن‌ها را برای یادگیری محتوای خود و روش‌هایی که ممکن است بهترین شیوه برای یادگیری آن‌ها باشد، شناسایی کنیم.

برای مثال، اولین ارزشیابی من به‌عنوان یک معلم زبان و ادبیات انگلیسی در کلاس هشتم، همیشه تبادل نامه با دانش‌آموزانم بود.  من با این روش توانستم به‌صورت کامل سطح مهارت خواندن و نوشتن دانش‌آموزانم را ارزشیابی کنم همچنین توانستم چند تا از توانایی‌های فردی آن‌ها را (مثل تنوع جملات، توسعه ایده‌ها یا آگاهی نسبت به مخاطب برای نوشتن) شناسایی کنم. این ارزشیابی آغازین از مهارت‌های خواندن و نوشتن، به من اطلاعات کیفی مورد نیاز برای نحوه‌ی تعامل و شروع به آموزش آن‌ها را داد.

حال که به‌عنوان توسعه‌دهنده‌ی کادر آموزشی در یک دبستان فعالیت می‌کنم، با معلمان زیادی همکاری می‌کنم تا از طریق پرسشنامه‌ها، نقاط قوت، علایق و فرصت‌های آموزشی برای مشارکت و انگیزه دانش‌آموزان کم‌سن و سال را ارزشیابی کنیم. با انجام این ارزشیابی‌ها، قادر به شخصی‌سازی بهتر آموزش برای هر دانش‌آموز و ایجاد فرصت‌هایی برای آن‌ها هستیم تا هم توانایی‌هایشان مورد تقدیر قرار گیرد و هم در زمینه‌های نیازمند به پیشرفت، حمایت شوند.

این نوع ارزشیابی‌های غیررسمی و کیفی در طول سال ادامه دارند. روش مورد علاقه من برای ارزشیابی دانش‌آموزان این است که وقتی در حال کار کردن در کلاس هستند، با یک‌تخته، پیشرفت یا مشکلاتشان را یادداشت کنم. سپس از این یادداشت‌ها در جلساتی که با دانش‌آموزانم در مورد یادگیری یا ارائه بازخورد عملی دارم، استفاده می‌کنم. این یادداشت‌ها به ما کمک می‌کنند تا داده‌های کمی که از ارزشیابی‌های استاندارد جمع‌آوری می‌کنیم، رنگ ببخشیم تا تصویر کامل‌تری از هر یادگیرنده ارائه کنیم.

همچنین دانش‌آموزان به‌طور منظم خود را ارزشیابی می‌کنند و با معلمان خود درباره‌ی نقاط قوت و در زمینه‌هایی که می‌خواهند پیشرفت کنند، مشورت می‌کنند. ما برای دانش‌آموزان پوشه‌های فردی ایجاد کرده‌ایم تا پیشرفت خود را پیگیری کنند و اهداف خود را تعیین کنند. آن‌ها با داشتن این دانش احساس قدرت می‌کنند و توسط معلمان‌شان تشویق می‌شوند. همان‌طور که همیشه به دانش‌آموزان دوره راهنماییم می‌گفتم، حالا به دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی می‌گویم: موفقیت شما موفقیت من است و ما از این همکاری برای یادگیری لذت می‌بریم.

از امتیاز دهی (رتبه بندی) برای افزایش شادی و عدالت استفاده کنید

سیستم ارزشیابی سنتی (روش نمره دهی)، به‌معنای دسته‌بندی دانش‌آموزان در یک کلاس براساس سرعت یادگیری و مهارت‌ها یا تمایل آن‌ها به پیروی از درخواست‌های معلم است. ردیابی دانش‌آموزان در طول یک منحنی زنگی ممکن است نمایش دقیقی از علاقه، استعداد ذاتی، یا انگیزه‌های قبلی در هر موضوع خاص را ارائه دهد، اما هیچ کمکی به افزایش یادگیری، رشد، یا عدالت نمی‌کند.

اگر به‌جای تعیین نمره‌ها بر اساس معیارهای ثابت برای ارزشیابی توانایی دانش‌آموزان، به تعیین اهدافی برای دانش‌آموزان به‌عنوان افراد منحصربه‌فرد بپردازیم و یادداشت‌های دقیقی از جایی که یک دانش‌آموز در هر مهارت یا موضوع خاص قرار دارد، ارائه دهیم، نمراتی که می‌دهیم، ارزشمندتر و عادلانه‌تر خواهند بود.

این روش فرصتی را فراهم می‌کند تا دانش‌آموزانی که با کمبودهایی به کلاس می‌آیند، فرصت منصفانه‌ای برای بهبود خود در آموزش‌های شخصی‌سازی شده و پشتیبانی‌شده داشته‌ باشند. این به دانش‌آموزان، معلمان و والدین این امکان را می‌دهد که بدانند که برای بهبود کدام قسمت تلاش کنند.

علوم اعصاب نشان‌ می‌دهد که همه دانش‌آموزان قادر به یادگیری در سطوح بالا هستند. تحقیقات نیز نشان‌ می‌دهد که تعداد دانش‌آموزان با عملکرد بالا افزایش خواهد یافت زمانی که ارتباط صریحی، شفافیت درباره‌ی آنچه که باید بدانند و بتوانند انجام دهند و انتظاراتی که می‌توانند از خود داشته‌ باشند، در کلاس‌ها وجود داشته‌ باشد.

کمک به دانش‌آموزان برای دیدن یک مسیر روشن به آن‌ها قدرت می‌دهد تا به‌سمت یا فراتر از مهارت‌های مطابق با سطح خود پیش بروند و سؤالاتی که بیشتر به آن علاقه‌مند هستند را بررسی کنند. ما با همکاران و دانش‌آموزان خود معیارهایی را طراحی می‌کنیم که برای نشان دادن تسلط دانش‌آموزان بر هر مهارت خاصی، واضح و مشخص باشد و نشان دهد که دانش‌آموزان چگونه می‌توانند برای هر مهارتی که دارند صلاحیت خود را نشان دهند و به خودشان امتیاز بدهند.

این کار به آن‌ها یاد می‌دهد که به خودشان اعتماد کنند و مطمئن شوند که نمره‌دهی عادلانه است. با طرح معیارهای روشن ارزشیابی، جایی برای تمایلات شخصی یا تبعیض نیست و وقتی دانش‌آموزان مهارت‌های‌شان را اثبات می‌کنند، ما با هم از این دستاورد شاد می‌شویم، چون می‌دانیم که آن‌ها به یک هدف بلندپروازانه دست‌یافته‌اند. وقتی دانش‌آموزان در طراحی معیارهایی که برای ارزشیابی‌شان استفاده می‌شود مشارکت می‌کنند، از تحقیقاتی که در تجزیه و تحلیل متا انجام شده است سود می‌برند.

این کار نشان‌می‌دهد که “نمرات گزارش‌ شده توسط خود دانش‌آموزان” بیشترین تأثیر را بر پیشرفت دانش‌آموز دارد. به‌عبارت دیگر، وقتی فرایند یادگیری واضح است و دانش‌آموزان در فرآیند ارزشیابی شرکت می‌کنند، بیشتر یاد می‌گیرند. جلب صدای دانش‌آموز و اجازه دادن به او درباره‌ی اینکه چگونه باید ارزشیابی شود، احساس خوشحالی و قدرت را تقویت می‌کند و احساسی از عدالت ایجاد می‌کند که دانش‌آموزان حق دارند در مورد اینکه چگونه باید ارزشیابی شوند، نظر بدهند.

ارزشیابی لذت‌بخش و عادلانه از اعتقاد بنیادین خود که همه‌ی دانش‌آموزان قابلیت دستیابی و یادگیری در سطوح بالا را دارند، نشئت می‌گیرد. این ارزشیابی‌ها دانش‌آموزان را به‌عنوان افراد منحصربه‌فردی که شایسته دیده و شنیده شدن هستند، تحسین می‌کنند و برای آن‌ها هدف‌هایی را تعیین و آموزش‌هایی را طراحی می‌کنند. وقتی دانش‌آموزان احساس قدرتمندی می‌کنند، بیشتر انگیزه به خود می‌دهند تا برای دستاوردهای خود در یادگیری پیشرفت کنند این امر به خودباوری و شادی در یک جامعه‌ی عادلانه‌تر کمک می‌کند، جایی‌که هر یک از ما در رشد خود کاملاً ارزشمند و مورد حمایت هستیم.​

جست‌وجوگر و مترجم: مهوش سلیمی
منبع: سایت ادوتوپیا