حتماً برای شما هم پیش آمده که احساسی را تجربه کنید ولی نتوانید آن را بیان کنید. شاید فرد یا محیط مناسبی در کنار خود ندارید، یا شاید نمی‌توانید احساس خود را به‌خوبی توصیف کنید. شما در این مواقع چه می‌کنید؟ یک معلم یا والد گاهی با رفتاری از کودک مواجه می‌شود که علت آن را نمی‌تواند پیدا کند و ممکن است کنترل خود را از دست بدهد؛ رفتاری یا کلامی نامناسب ابراز کند. فکر می‌کنید این برخورد چه تأثیری بر آینده کودک خواهد داشت؟ شما در این مواقع چه می‌کنید؟ در ابتدا بیاییم تعریف خود را از محیط امن یکی کنیم. محیط امن جایی است که بتوانیم بدون هیچ سانسوری، خود و احساسات واقعی‌مان را نشان دهیم، بیان کنیم و قضاوت نشویم. چگونه می‌توانیم کلاس خود را به محیطی امن تبدیل کنیم؟ آیا ما فردی امین در کلاس خود هستیم؟ آیا این امکان وجود دارد که دانش‌آموزان بدون هیچ ترسی با ما ارتباط بگیرند و کمک بخواهند؟ در این مقاله تلاش خواهیم کرد به این سؤالات پاسخ دهیم و برای ساختن کلاسی که دانش‌آموزان بتوانند احساسات خود را به‌راحتی بروز دهند، چند پیشنهاد ارائه دهیم:

ایجاد احساس تعلق

احساس تعلق یک‌شبه حاصل نمی‌شود. در طول سال تحصیلی به طور مستمر از بازی‌ها و فعالیت‌هایی استفاده کنید که فرصت ابراز احساسات و بیان افکار و ایده‌ها را برای دانش‌آموزان فراهم کند. مؤثرتر از هر چیز، بازی‌های کوتاه گروهی است که فرصت تمرین مشارکت جمعی و ایجاد روابط دوستانه را فراهم می‌کنند. از این طریق بچه‌ها می‌توانند افکار و احساساتشان را با هم در میان بگذارند و برای انجام کارها همکاری و هم‌فکری کنند. این کار نه‌تنها به رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه کلاس را به محیطی امن برای رشد و یادگیری تبدیل خواهد کرد.

کارهای بچه‌ها را روی دیوار کلاس قرار دهید

وقتی دیوارهای کلاس با نقاشی‌ها، نوشته‌ها و پروژه‌های دانش‌آموزان پر می‌شود، نشان‌دهنده این است که فضای کلاس متعلق به آن‌ها است و آرامش و امنیت بیشتری به آن‌ها منتقل می‌شود. حتی اگر به پوسترها، نمودارها، نقشه‌ها یا جدول‌های آموزشی نیاز دارید، از بچه‌ها بخواهید که آن‌ها را طراحی کنند. مثلاً به‌جای پوستر چاپی جدول مندلیف یا جدول‌ضرب، از بچه‌ها بخواهید آن را روی مقوای بزرگی رسم و پوستری رنگارنگ برای کلاس آماده کنند.

آرام باشید و آرام بمانید

یک عصبانیت آنی، فریاد ناگهانی یا لحظه‌ای از بروز خشم اثری بر اعتماد و امنیت افراد می‌گذارد که برای بازسازی آن باید مدت‌ها وقت صرف کرد. وقتی عصبانی می‌شوید، از کلاس بیرون بروید، چند نفس عمیق بکشید و سپس برگردید.

از بیان ناتوانی نترسید

اگر از بچه‌ها می‌خواهید درباره وقت‌هایی که احساس ترس، تنهایی، گیجی یا ناتوانی بر آن‌ها غلبه کرده، بنویسند یا صحبت کنند، خودتان هم باید از تجربه‌هایتان بگویید. این یک راه خوب برای اعتمادسازی است.

لبخند و شوخی را فراموش نکنید

تصور کهنه‌ی معلم پراُبهت و جدی را از ذهنتان بیرون کنید و بگذارید بچه‌ها ردیف دندان‌هایتان را درست‌وحسابی ببینند. هرچه بیشتر در کلاس بخندیم، لبخند و همراهی بیشتری دریافت خواهیم کرد. آموزش و مدرسه آن‌قدرها هم جدی نیست. مواقعی که فشار و تنش در کلاس زیاد است، مثل روزهای امتحان، بیش از هر زمان دیگری به طنز، شوخی و خنده نیاز داریم.

به دانش‌آموزان حق انتخاب بدهید

وقتی می‌گوییم: «برای تکلیف امروز سه گزینه دارید که می‌توانید یکی را انتخاب کنید»، بچه‌ها هیجان‌زده می‌شوند و اغلب تمایلشان به انجام کار بیشتر از زمانی است که می‌گوییم: «تکلیف کلاس این است که…». وقتی چند گزینه پیش رویشان می‌گذاریم، به تصمیم‌گیری و حق انتخاب آن‌ها احترام گذاشته‌ایم.

فضای کلاس را مثبت و پرانرژی نگه دارید

دانش‌آموزان به‌خوبی ناراحتی و اندوه شما را درک می‌کنند. همان‌طور که لذت و سرخوشی مسری است، احساسات منفی نیز میان افراد منتقل می‌شود. اگر از تدریس خسته‌اید یا مشکل دیگری سبب بی‌انگیزگی‌تان شده، راهی برای برون‌رفت از آن بیابید، پیش از آنکه کلاس تحت تأثیر احساسات ناخوشایند شما قرار گیرد.

معجزه‌ی هنر و موسیقی را جدی بگیرید

پخش موسیقی هنگام انجام کارهای انفرادی یا استفاده از موسیقی و مدیتیشن در زمان‌هایی که دانش‌آموزان دچار تنش هستند، می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته از موسیقی‌های مناسب و ترجیحاً بی‌کلام بهره ببرید. استفاده از هنر، مثل نقاشی، سفالگری یا هر هنری که برای کلاس شما دوست‌داشتنی‌تر باشد، می‌تواند به مدیریت هیجانات منفی کمک کند.