جان گاتمن: “همه‌ی احساسات قابل‌ درک هستند، اما همه نوع رفتاری قابل‌قبول نیست.”

رویکرد مربیگری احساسات به ما کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای کنترل احساسات را به دانش‌آموزان آموزش بدهیم. این رویکرد در مدارس استفاده شده‌است و نشان داده‌است که تأثیرات مثبت و قابل‌توجهی بر موفقیت‌ و ایجاد دلبستگی به مدرسه را دارد. زمانی که معلمان از این رویکرد استفاده می‌کنند، می‌توانند به‌ سرعت و به‌ طور مؤثری چالش‌های روزمره‌ای را که باعث به وجودآمدن استرس می‌شود مهار و کنترل کنند و پاسخ مناسبی به چنین احساساتی بدهند.

ما به احساسات نیاز داریم! آن‌ها نشان‌دهنده‌ی خواسته­‌های درونی ما هستند و ما را ترغیب به انجام کاری متناسب با آن احساس می‌کنند. آن‌ها نشان می‌دهند که چه چیزی برای ما مهم است، و کمک می‌کنند تا رابطه‌ای سالم و صمیمی با افراد مهم زندگیمان داشته‌باشیم. گاهی احساسات چیزهایی را به ما می‌گویند که برای رسیدن به اهدافمان مفید و مؤثر است، اما بعضی اوقات نیز چیزهایی را می‌گویند که اثر کمتری دارد و دقیقاً برعکس آن چیزی که می‌خواهیم می‌شود.

5 گام مربیگری احساسات:

هدف از این مراحل، کمک به دانش‌­آموزان است تا احساساتی که تجربه می­‌کنند را بشناسند، دلیل بروز آن­‌ها را درک کنند و یاد بگیرند که چگونه احساسات خود را مدیریت کنند

گام اول – توجه به رفتار و حالات دانش‌آموزان برای شناسایی احساسات آن‌ها:

این کار به دانش‌آموز کمک می‌کند تا به احساسات خود پی‌ببرد و متوجه شود که توسط شما دیده‌می‌شود. این ابراز کنجکاوی توسط شما باعث می‌شود که به احساسی که دانش‌آموز دارد پی‌ببرید (مثلاً غمگین، عصبانی، خجالت‌زده و…) و بتوانید او را برای نحوه‌ی بروز و کنترل آن راهنمایی کنید. برای این کار شما می‌توانید از جملات زیر استفاده‌ کنید:

• من احساس می‌کنم که شما غمگین هستی.
• من می‌بینم که شما دستانت را به همدیگر گره می‌زنی و اخم می‌کنی. آیا عصبانی هستی؟
• در مورد حسی که داری برایم بگو.
• به نظر می‌رسد که شما خجالت‌زده شدید، درسته؟

گام دوم – درک و همدلی:

درک‌ کردن احساسات و همدلی یعنی اینکه خود را در موقعیت دانش‌آموز قرار دهیم و از زاویه‌ی دید او به آن موقعیت نگاه کنیم و تمام احساسات شخصی، قضاوت‌ها، واکنش‌ها و تجربیات خود را کنار بگذاریم. برای این کار می‌توانید از جملات زیر استفاده‌کنید:

• وقتی این اتفاق می‌افتد، احساس ناراحتی طبیعی است.
• اگر این اتفاق برای من می‌افتاد، من نیز چنین احساسی را داشتم.
• من درک می‌کنم که چرا چنین حسی داری.

همدلی این نیست که:

• فکر کنید دیگران نیز احساسات و افکار مشابه شما را دارند.
• تجربیات و احساسات مشابه خود را به اشتراک بگذارید.
• دیدگاه‌های خود را به اشتراک بگذارید.
• موافق این احساس شخص باشید یا شخص را از آن احساس و رفتار نهی‌ کنیم.

گام سوم – محدودیت‌هایی برای رفتارهای نامناسب تعیین کنید:

برای دانش‌آموز توضیح دهید اگرچه احساس او قابل‌ فهم و درک است، اما همه‌ی رفتارهایی که تحت‌تأثیر این احساس ایجاد می‌شوند، قابل‌قبول نیستند.

برای درک بهتر این موضوع، نمونه‌هایی در زیر آمده‌است:

• احساس عصبانیت داشتن، ایرادی ندارد، اما مشت زدن، ضربه‌ زدن، پا کوبیدن، جیغ‌ کشیدن ایراد دارد.
• احساس شرمندگی‌ داشتن، ایرادی ندارد، اما مسخره‌ کردن دیگران ایراد دارد.
• احساس اضطراب داشتن، ایرادی ندارد، اما دروغ گفتن درباره‌ی آنچه اتفاق افتاده‌ است ایراد دارد.

گام چهارم – حل مسئله:

بهترین ایده‌ها زمانی پدیدار می‌شوند که دانش‌آموزان را تشویق کنید تا به گزینه‌های مختلف فکر کنند و مشکلات را از دیدگاه و دانش خودشان بررسی کنند. برای مثال، می‌توانیم از جملات زیر برای این مرحله استفاده کنیم:

• اکنون که به گذشته نگاه می‌کنی، چه کاری را می‌توانستی به گونه‌­ای دیگر انجام بدهی؟
• در آینده چطور می‌توانی به شیوه‌ای متفاوت این مسئله را حل کنی؟
• می‌توانی دو راه دیگر برای حل این مسئله بگویی؟

گام پنجم – بهره‌گیری از مهارت مربیگری:

اگر دانش‌آموز هیچ راه‌حل مناسبی به ذهنش نرسید، به او کمک کنید تا به راه حل‌های جدیدی برای مسئله بیندیشد و عمل کند.

برای مثال:

کارهایی که برای بچه‌های دیگر یا برای خودم مؤثر بوده است، ____ است. آیا می‌توانیم روی این مسئله به‌صورت مشترک کار کنیم؟

• درخواست کمک
• صحبت با کسی که به آن اطمینان دارم
• استراحت‌کردن
• بیرون رفتن
• انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش (تمرکز، تنفس عمیق، نقاشی)
• انجام فعالیت‌های فیزیکی روزمره (پیاده‌روی، پریدن، دویدن)

چه مواقعی می‌توانیم از این رویکرد استفاده کنیم؟

منبع: سایت essentialskills